Κυριακή 1 Δεκεμβρίου 2013

Ένα φιλί για καληνύχτα...



    Εγώ στα 'λεγα... Το 'βλεπες, να πεις πως δεν το είδες;;; Ήξερες πως θα έμπλεκες αλλά ήθελες να πας γυρεύοντας... Σώνει και ντε.... Κατά βάθος, πιστεύω πως σ 'αρέσει να εθίζεσαι σε καταστάσεις δίχως μέλλον. Και σε ρωτάω... Πόσα μπορεί να αντέξει μια καρδιά...;;;
 
    Η φάση είναι λίγο πολύ γνώριμη... Βλέμμα δήθεν αδιάφορο, μάτια που κάνουν πως δεν είδαν, ένα στομάχι που γίνεται κόμπος και μια ατμόσφαιρα δίχως οξυγόνο... Πίσω από κάθε "τυχαία" κίνηση να κρύβεται πάντα ένας σκοπός, λόγια μονίμως υπόγεια, κουβέντες στην "πλάκα" και μετά...;;; Μετά σιωπή, αυτή που λέει τις πιο βαριές κουβέντες... Αυτή που σε καίει και σε λιώνει...
    Μα τίποτα απ'αυτά δε σε βασανίζει τόσο όσο η αίσθηση πως δεν τον έχεις... Δε ξέρω τί φταίει... Θες η δειλία, οι αποστάσεις, οι συνθήκες που είναι αντίξοες, θες το σύμπαν όλο...;;; Ό,τι κι αν είναι, ξέρει πολύ καλά πως να σε κάνει να πονάς και να ελπίζεις...
 
    Και τί ελπίζεις δηλαδή;;; Ό,τι επιθυμείς να σε επιθυμεί... Και να'χει το θάρρος να στο δείξει... Μάλιστα...Έχεις δίκιο, ζητάς πολλά... Μα για φαντάσου...Απλά κλείσε τα μάτια και φαντάσου...
    Τί θα έκανες αν αυτό που ευχόσουν ξαφνικά το πάθαινες...;;; Έχεις σκεφτεί πώς θα ήταν και η πιο μικρή στιγμή μαζί του... ;;; Δεν τον ξέρεις καλά κι αυτό σε συναρπάζει, μα αν τελικά τον μάθαινες, θα ένιωθες το ίδιο...;;; Εδώ ούτε τον εαυτό σου δε ξέρεις καλό μου... Το μυαλό παίζει περίεργα παιχνίδια και πολλές φορές εις βάρος μας...
    Τελικά, είσαι στ' αλήθεια ερωτευμένη ή απλά σ αρέσει η ιδέα τού να είσαι ερωτευμένη μαζί του..;;; Θες πραγματικά να είστε μαζί ή μήπως το μόνο που ζητάς είναι να νιώθεις πως σε αγαπούν...;;;
 
    Σου βάζω δύσκολα...Ξέρω, στο τέλος πάλι τίποτα δε θα κάνεις...  Θα πείσεις τον εαυτό σου και αυτό αρκεί... Δε θα τον σκέφτεσαι, δε θα τον βλέπεις, δεν θα υπάρχει... Τον βάζεις στο συρτάρι με τα απωθημένα, το κλειδώνεις δυο φορές και πολύ ασχολήθηκες...
    Κι εκεί που έχεις αποφασίσει πως δεν αξίζει καν, ένα μέρος του μυαλού σου συνεχίζει να απορεί πως θα 'ταν να σου δίνει ένα φιλί για καληνύχτα...
 
    Και πάμε πάλι απ' την αρχή... Μη γκρινιάζεις...Εγώ στα'λεγα...
 

Σάββατο 23 Νοεμβρίου 2013

Αυτό που δεν είπες...


         Κάποιες φορές αναρωτιέμαι αν κατά βάθος το πρόβλημα στις μέρες μας είναι πως αντί να χανόμαστε σε αγκαλιές, χανόμαστε σε σκέψεις... Σκέψεις πολλές και επίμονες, σ αυτά τα υπέροχα βράδια, κάπου εκεί κατά τις 02:00, όπου εσύ και το ταβάνι ξεκινάτε τον διάλογο... Εσύ ρωτάς και το ταβάνι απαντά με τον χειρότερο τρόπο...Βασικά αυτό που θες είναι να κοιμηθείς αλλά το μυαλό σου δε σ αφήνει...
     
         Άραγε πόσα ξενύχτια έχουμε κάνει "μαζί" με τον άλλον, χωρίς καν να το ξέρει...; Πόσες φορές αφήσαμε το μυαλό μας ελεύθερο και πάλι πήγε εκεί που δεν έπρεπε...; Πόσες φορές δεν είπαμε αυτό που στ' αλήθεια θέλαμε γιατί απλά φοβηθήκαμε την απάντηση...;
             
         Πες μου γιατί το "Πόσο σε θέλω" το λέει πια μόνο ο Μαχαιρίτσας... Γεμίσαμε από απωθημένα, από ανθρώπους που φοβούνται να δεθούν, φοβούνται να πληγωθούν, φοβούνται να αισθανθούν... Αλλά όταν έχεις συνηθίσει στο "τίποτα", λογικό δεν είναι να μην μπορείς να αντιμετωπίσεις ούτε το "κάτι"...;;;

       Δεν ξέρω αν οι μεγαλύτεροι έρωτες είναι οι ανεκπλήρωτοι ή αν μείναν έτσι γιατί εμείς δεν τολμήσαμε να γίνουν κάπως αλλιώς... Αλλά χωρίς λίγη τρέλα, τί μένει...;



Κυριακή 20 Ιανουαρίου 2013

Κάτω από τη μάσκα που φοράς...

                                                                            ...πόσες ακόμα κρύβεις...;;;


  " Όπως ξέρουμε, όλοι μας φοράμε μάσκες και έρχεται κάποια στιγμή που δεν μπορούμε να τις βγάλουμε χωρίς να ξεκολλήσουμε μαζί τους κι ένα κομμάτι από το πετσί μας "   
   
     Ποιος είπε ότι πρέπει να' ναι απόκριες για να φορέσεις μάσκα; Κάποιοι από εμάς εξακολουθούν να τις φοράνε όλο το χρόνο... Τις κουβαλάνε μαζί τους, πάντα και παντού και οι περισσότεροι δεν τις αποχωρίζονται ποτέ...
     Ευτυχώς στο εμπόριο υπάρχουν μάσκες για όλα τα γούστα και όλες τις ανάγκες... Μπορείς να φορέσεις τη μάσκα του "καλού παιδιού" ή αυτήν που σε κάνει να φαίνεσαι ότι νοιάζεσαι πολύ για τους άλλους... Υπάρχει ακόμη η μάσκα του δήθεν ερωτευμένου, του αθεράπευτα ευαίσθητου, του φοβερά ψαγμένου αλλά και αυτή του δήθεν φίλου δεν είναι άσχημη... Κι αν τυχόν βαρεθείς να δείχνεις το ίδιο πρόσωπο κάθε φορά, μπορείς να πάρεις τρεις-τέσσερις να' χεις να αλλάζεις... Αμέ!!!
     Στις μέρες μας κανονικά θα έπρεπε αντί να ρωτάς " τι θα φορέσεις;" να ρωτάς "τι θα ντυθείς;"
     Οι επιλογές είναι άπειρες. Μπορείς να ντυθείς κατά προτίμηση :
  • Γκόμενος/α
  • Χαλαρός και άνετος
  • Πολλά βαρύς
  • Μυστηριώδης και αινιγματικός
  • Τρυφερός και συμπονετικός
  • Φίλος-κολλητός
  • Ο έχω-για-όλους-μια-καλή-κουβέντα-να-πω
Ή μπορείς απλώς να ρίξεις μια μοναδική, ανεπανάληπτη και αξιολάτρευτη προσωπικότητα στους ώμους...
     Επιτρέπονται δε και οι συνδυασμοί ( το γνωστό mix & match που λένε). Από τα best sellers μας : Ωραίος και μοιραίος ως βασικό, με έναν αέρα γοητείας, επικής προϊστορίας, ένα touch κουλτούρας, ένα ψήγμα αλητείας και άφθονες δόσεις χιούμορ γιατί είσαι πολύυυ άνετος... Εννοείται...

     Μια "μάσκα" έρχεται να καλύψει τις πτυχές του χαρακτήρα μας που δεν θέλουμε να δείξουμε στους άλλους, από ανασφάλεια, φόβο ή ντροπή. Μας κάνει να φαινόμαστε καλύτεροι και πιο ενδιαφέροντες και μας βοηθά να ξεγελάσουμε και να παραπλανήσουμε τους άλλους. Όπως και να' χει, κρύβει την αλήθεια για το τι πραγματικά είμαστε...
     Το ερώτημα είναι: γιατί κάποιοι θέλουν τόσο απεγνωσμένα να κρύψουν αυτό που είναι;;; Και γιατί τους τρομάζει τόσο η ιδέα του να είναι απλώς ο εαυτός τους;;;
     Φοβούνται να αποκαλύψουν τις αδυναμίες τους για να μην πληγωθούν; Νομίζουν ότι θα φάνε πόρτα από τους άλλους; Πιστεύουν ότι δε θα πετύχουν τον στόχο τους αν δεν υποκριθούν έναν ψεύτικο εαυτό; Αρέσκονται να παίζουν με τις αντιδράσεις (και την υπομονή...) των άλλων ή μήπως τελικά απλώς είναι τόσο σκατοχαρακτήρες που θα'πρεπε να θεωρείται παράνομο;;;
     Κάπου διάβασα ότι η κοινωνία είναι ένας χορός μεταμφιεσμένων όπου όλοι κρύβουν τον πραγματικό τους χαρακτήρα και ταυτόχρονα τον αποκαλύπτουν κρυπτόμενοι... Κι αυτό γιατί συνήθως αυτά που προδίδονται από μόνα τους είναι πολύ περισσότερα από αυτά που προσπαθούμε να κρύψουμε... Κι όταν έρθει τελικά η ώρα που οι μάσκες πέφτουν, εκεί είναι που ξεκινά το πραγματικό καρναβάλι!!!
     Πραγματικά δε μπορώ να περιγράψω το πόσο βαρέθηκα τους ανθρώπους που κρύβονται πίσω από το δάχτυλό τους, προσπαθώντας να παραμυθιάσουν πρώτα τον εαυτό τους και μετά τους άλλους... Στην τελική, ποιος είσαι και πού πας; Παρ'το απόφαση ότι είσαι αυτός που είσαι και μάλλον πας γυρεύοντας...

     Ένα είναι σίγουρο: Αν όσοι "παίζουν ρόλους" γνώριζαν το πόσο ατάλαντοι είναι, ο κόσμος θα είχε πολύ λιγότερες τραγικές φιγούρες για να διασκεδάζει! Κάτι είναι κι αυτό...




Τετάρτη 3 Οκτωβρίου 2012

Μια φάση "ό,τι να ναι"...


   Μια φάση "ό,τι να ναι"...
   Δε θα μπορούσα να δώσω πιο αντιπροσωπευτικό τίτλο στο κείμενό μου για να περιγράψω καλύτερα την εποχή που διανύουμε...
   Και για όσους δεν υποψιάζονται τι θέλει να πει ο ποιητής, να εξηγηθώ αμέσως...

   Έτος 2012. Στοπ. Μια φάση "ό,τι κάτσει". Ο χρυσός και απαράβατος κανόνας που κολλάει σε όλες τις καταστάσεις, ο απόλυτος οδηγός επιβίωσης σε όλες τις συνθήκες είναι ο εξής: "ό,τι φάμε, ό,τι πιούμε και ό,τι αρπάξει ο κ..λος μας" !!! (συγγνώμη ξέχασα, δεν βρίζω)
   Οι σχέσεις στις μέρες μας είναι κάπως... πώς να το πω σε απλά ελληνικά... complicated (να'ναι καλά το facebook, μάθαμε και καμιά λέξη). Στους φίλους μας λέμε πως μισούμε φριχτά την υποκρισία, το ψέμα, τη διπροσωπία, την αχαριστία... Όταν φυσικά δεν γίνονται από εμάς... Θεωρούμε ότι για να κρατήσει ένας δεσμός, ο ένας τουλάχιστον θα πρέπει να είναι πιστός... Κατά προτίμηση, ο άλλος...
   Τα συναισθήματα είναι πάντα μα πάντα πολύ μπλεγμένα... (όταν βέβαια υπάρχουν)... Από φόβο μη μας πληγώσουν, μη μας προδώσουν, μη μας εξαπατήσουν, εξαπατάμε πρώτοι εμάς. Για αρχή τους άλλους και μετά τον εαυτό μας...
   Η έννοια του φλερτ επαναπροσδιορίζεται γι αυτό κοίτα μη χάσεις επεισόδια... Δεν το κάνουμε πλέον γιατί μας αρέσει ο τύπος/η γκόμενα απέναντι ή για να διασκεδάσουμε λιγάκι μπας και περάσει η ώρα αλλά γιατί θέλουμε με κάποιον τρόπο να αυτοεπιβεβαιωθούμε... Μια ματιά από δω, ένα βλέμμα από τον παραπέρα, ένα υφάκι μας μπλαζέ γιατί έτσι! και να πως φτιάχνεται σιγά σιγά ο δρόμος προς τη χαμένη αυτοπεποίθηση. Όλα αυτά φυσικά από απόσταση ασφαλείας 10 μέτρων και λίγα λέω , άλλωστε φήμες λένε πως βρέχει κάτι χυλόπιτες τελευταία οπότε άσε καλύτερα... Άντε, το πολύ πολύ να ρίξεις τον εγωισμό σου (ω ναι!) και να αρκεστείς σε ένα "συγγνώμη ήταν τυχαίο" σκούντηγμα.... στο facebook... φυσικά...
   Μεγαλώσαμε ξαφνικά... Δεν είμαστε πια μικροί γιατί δεν μας αρέσουν τα παραμύθια... Η αλήθεια είναι όμως ότι εξακολουθούμε να λέμε και να ακούμε πολλά, αλλά όχι από τη μαμά για καληνύχτα... Δεν είμαστε πια μικροί γιατί δεν μας αρέσει να παίζουμε με παιχνίδια... Τώρα πια, παίζουμε μόνο με ανθρώπους...
   Σε όλα τα θέματα υπάρχει συνήθως μία λύση, η εύκολη... Η δοκιμασμένη, η λιγότερο επικίνδυνη. Αυτή για την οποία ρισκάρεις τα λιγότερα, αυτή που σε κατευθύνει να επιλέξεις ο φόβος της απόρριψης, της αποτυχίας, του ξεβολέματος...
   Ψάχνουμε με άγχος και αγωνία να βρούμε κάτι.... τι αλήθεια;;; Κάτι συγκεκριμένο ή οτιδήποτε; Κάποιον να αγαπήσουμε ή κάποιον να μας αγαπά; Το άλλο μας μισό ή τον ίδιο μας τον εαυτό...;;;
   Υπάρχει άραγε τρόπος να βρεις αυτό που θες αν δεν ξέρεις καν τι είναι αυτό που ξάχνεις ;;;

   Καλά τώρα ,δε βαριέσαι... Κουράστηκα με αυτές τις φιλοσοφικές αηδίες... Άλλο με καίει εμένα τώρα, σοβαρότερο... Αυτό το παπούτσι με τι τσαντάκι πάει...;;; 



Πέμπτη 1 Μαρτίου 2012

Συναλλακτική ανάλυση #2 - Οι στάσεις ζωής






      Σύμφωνα με τη Συναλλακτική ανάλυση, υπάρχουν τέσσερις Στάσεις Ζωής, οι οποίες μπορεί να ποικίλλουν ανάλογα με τα άτομα με τα οποία συναναστρεφόμαστε και τις συνθήκες τις οποίες βιώνουμε. Η συμπεριφορά μας απορρέει από το πώς βλέπουμε εμείς οι ίδιοι τον εαυτό μας, σε σχέση με το πώς βλέπουμε τους άλλους...
      Οι Στάσεις Ζωής σχετίζονται με το συναίσθημα Είμαι ΟΚ- Δεν είμαι ΟΚ σε σχέση με το Είσαι ΟΚ- Δεν είσαι ΟΚ και διαμορφώνονται ως εξής:

      Δεν είμαι ΟΚ- Είσαι ΟΚ  [-,+]

      Οι άνθρωποι που υιοθετούν τη στάση αυτή υποτιμούν τον εαυτό τους ενώ υπερτιμούν τους άλλους. Διακατέχονται από αισθήματα κατωτερότητας, ανεπάρκειας, ανασφάλειας και συχνά νιώθουν ανίσχυροι απέναντι στους άλλους. Δεν αποδέχονται εύκολα τις θετικές ενισχύσεις, αποφεύγουν τα προβλήματα και τις ευθύνες και δυσκολεύονται να αναλάβουν πρωτοβουλίες και να πάρουν αποφάσεις. Συχνά νιώθουν να καταπιέζονται. Τα κύρια συναισθήματα που τους χαρακτηρίζουν είναι φόβος, απογοήτευση και λύπη. Η θέση αυτή ζωής προέρχεται από την κατάσταση του Προσαρμοσμένου παιδιού.

      Δεν είμαι ΟΚ- Δεν είσαι ΟΚ  [-,-]

      Τη στάση αυτή την υιοθετούν άτομα που διακατέχονται από αισθήματα εγκατάλειψης και παραίτησης. Δεν εμπιστεύονται τον εαυτό τους αλλά ούτε και τους άλλους. Βρίσκονται σε σύγχυση καθώς δεν έχουν συγκεκριμένους στόχους και σπαταλούν άσκοπα το χρόνο τους. Πολύ συχνά υποφέρουν από κατάθλιψη και για το λόγο αυτό θεωρούνται αντιπαραγωγικοί.

      Είμαι ΟΚ- Δεν είσαι ΟΚ  [+,-]

      Τα άτομα με τη στάση αυτή δέχονται τον εαυτό τους όπως είναι αλλά όχι και τους άλλους. Υπερεκτιμούν τον εαυτό τους και υποτιμούν τους άλλους. Έχουν την τάση να αποδίδουν τις ευθύνες στους άλλους και να συμπεριφέρονται επιθετικά, με τάσεις κυριαρχίας έναντι των άλλων. Στον εργασιακό χώρο αντιδρούν ανταγωνιστικά, δεν δίνουν εύκολα θετικές ενισχύσεις και επιθυμούν να φτάσουν στη κορυφή της ιεραρχίας έναντι οποιουδήποτε κόστους. Τα κύρια χαρακτηριστικά τους είναι ο θυμός και η περιφρόνηση για τους άλλους.

      Είμαι ΟΚ- Είσαι ΟΚ  [+,+]

      Τα άτομα που υιοθετούν τη στάση αυτή έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους, είναι αισιόδοξα, ανταλλάσσουν ενισχύσεις, χρησιμοποιούν το χρόνο τους εποικοδομητικά και γενικώς ασχολούνται με πράγματα που θέλουν πραγματικά να κάνουν. Δέχονται τον εαυτό τους χωρίς παρερμηνείες και σέβονται τους άλλους. Στον χώρο εργασίας είναι συνεργάσιμοι, αναλαμβάνουν ευθύνες, μοιράζουν αρμοδιότητες και ακούν την άποψη των άλλων ακόμα κι αν διαφωνούν. Η συμπεριφορά τους προέρχεται από τις Καταστάσεις του Εγώ του Προστατευτικού Γονέα, του Ενήλικα και του Αυθόρμητου Παιδιού.

      Οι περισσότεροι άνθρωποι εμφανίζουν όλες τις στάσεις ζωής. Μπορεί να είμαστε [+,+] με το συνάδελφο, [-,+] με τον προϊστάμενο, [+,-] με το παιδί μας και [-,-] με τον απογοητευμένο οπαδό της ποδοσφαιρικής μας ομάδας. Κάποια υπαρξιακή θέση όμως τείνουν να την εμφανίζουν πιο συχνά, οπότε είναι αυτή που τους χαρακτηρίζει. 

      Η στάση Είμαι ΟΚ- Είσαι ΟΚ είναι η πιο ενδεδειγμένη τόσο για τον εργασιακό όσο και για τον κοινωνικό και οικογενειακό χώρο, προκειμένου να έχουμε μια αποτελεσματικότερη επικοινωνία με τους υπόλοιπους. Είναι η μόνη συνειδητά επιλεγμένη θέση ζωής καθώς βασίζεται στη σκέψη, στη δοκιμή και στη δράση. Για να περάσει ένα άτομο στη θέση αυτή χρειάζεται περισσότερες πληροφορίες και εμπειρίες απ'όσες είχε αρχικά στη διάθεση του όταν αποφάσισε σαν μικρό παιδί. Περιλαμβάνει ρίσκο και υπομονή. Είναι μια πραγματική στάση απέναντι στη ζωή και όχι μια απλή αντίδραση βασισμένη στα συναισθήματα. Το να αισθάνεται ένα άτομο ΟΚ με τον εαυτό του είναι πολύ σημαντικό τόσο για τον ψυχισμό του όσο και για την εξέλιξη του σε όλους τους τομείς της ζωής του.

      Παρ'όλα αυτά, εάν ένα άτομο έχει ενηλικιωθεί και διατηρεί μια από τις τρεις πρώτες θέσεις (Όχι ΟΚ), προσπαθεί μέσα από την καθημερινή πρακτική να επιβεβαιώσει αυτή του την επιλογή. Για να το κάνει αυτό, παίζει τα λεγόμενα ψυχολογικά παιχνίδια... 

       (Η συνέχεια σε ανάρτηση που ακολουθεί...)

   





      

Τρίτη 28 Φεβρουαρίου 2012

Συναλλακτική ανάλυση #1 - Τα "Εγώ" της ανθρώπινης προσωπικότητας



     "Μπορούμε να θεωρήσουμε τον κόσμο ως μια μυριάδα μηνυμάτων" (Weiner, 1947)

      Η θεωρία της συναλλακτικής ανάλυσης αναλύει και ερμηνεύει την ανθρώπινη συμπεριφορά τόσο στο εργασιακό όσο και στο κοινωνικό και οικογενειακό περιβάλλον. Αναπτύχθηκε από τον Καναδό ψυχαναλυτή Eric Berne και υποστηρίζει ότι τα άτομα συμπεριφέρονται με βάση τα ερεθίσματα- μηνύματα που δέχθηκαν κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής τους. Η συμπεριφορά που εκδηλώνουν οι άνθρωποι δεν εξαρτάται μόνο από τις συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί εκείνη τη δεδομένη στιγμή αλλά και από τις βιωματικές τους εμπειρίες, την "προσωπική ιστορία" τους...
      Όταν έχουμε να κάνουμε με έναν άνθρωπο, στην πραγματικότητα έχουμε να κάνουμε με μια ομάδα προσωπικοτήτων και όχι με μια μοναδική προσωπικότητα. Κατά τη διάρκεια της ζωής μας, αναπτύσσεται μέσα μας μια ομάδα από έξι διαφορετικές προσωπικότητες , "οι καταστάσεις του Εγώ". Το κάθε Εγώ έχει τις δικές του αρχές και συμπεριφορές και επομένως ανταποκρίνεται διαφορετικά στα ερεθίσματα του περιβάλλοντος...
   
      Οι καταστάσεις του εγώ

      Ο Berne υποστηρίζει ότι η προσωπικότητα του ατόμου συνιστάται από τρία μέρη που επηρεάζουν τη συμπεριφορά του καθ'όλη τη διάρκεια της ζωής του. Αυτά τα μέρη ορίζονται ως "καταστάσεις του εγώ" και είναι τα εξής:  Γονέας, Ενήλικας και Παιδί.
      Οι καταστάσεις του Εγώ έχουν σχέση με τη ψυχολογική ηλικία. Φανταστείτε τον ανθρώπινο νου σαν ένα κασετόφωνο με δύο λειτουργίες: εγγραφή και αναπαραγωγή. Εγγράφουμε τις εμπειρίες της ζωής μας σε τρεις κασέτες: του Γονέα, του Ενήλικα και του Παιδιού. Οι πιο ισχυρές εγγραφές γίνονται συνήθως στα πρώτα χρόνια της παιδικής μας ηλικίας ή κατά τη διάρκεια ενός πολύ σημαντικού - ακόμη και τραυματικού- γεγονότος. Οι εγγραφές αυτές αποθηκεύονται στον εγκέφαλο και αναπαράγονται όταν υπάρχει ένα ανάλογο ερέθισμα. Στη συνέχεια η κασέτα γυρνάει πάλι πίσω και είναι έτοιμη να ξαναπαίξει...

      Η κασέτα του Γονέα

      Η κασέτα του Γονέα περιλαμβάνει όλες τις εγγραφές-μηνύματα που έχει δεχθεί το άτομο από γονείς, αδέρφια, θείους, παππούδες, νηπιαγωγείο κτλ. Η κατάσταση του Γονέα είναι η διδαγμένη αντίληψη της ζωής. Ο Γονέας είναι η πηγή, το σύνολο των γνώσεων, αρχών, αξιών και κανόνων που έχει αποδεχθεί το άτομο, καθώς έχουν λεχθεί από άτομα "κύρους", κυρίως κατά τα πέντε πρώτα χρόνια της ζωής του. Ο Γονέας διακρίνεται σε Κριτικό και Προστατευτικό.
      Ο Κριτικός Γονέας είναι το κομμάτι εκείνο της προσωπικότητας που θέτει όρια, κανόνες και πρότυπα ζωής, τηρεί τις παραδόσεις και ασκεί κριτική στον εαυτό μας και στους άλλους, ορισμένες φορές με σαρκαστικό τρόπο. Έχει την τάση να υπερβάλλει και να γενικεύει, να λέει "μην κάνεις αυτό" αντί να λέει "μπορείς να κάνεις εκείνο" αλλά και να σώζει τους άλλους κάνοντας πράγματα που μπορούν να κάνουν οι ίδιοι από μόνοι τους. Ακόμα και η πιο καλοπροαίρετη διάθεση να σώσουμε κάποιον, στη πραγματικότητα του στερεί τη δυνατότητα να πάρει τις ευθύνες του και μας οδηγεί σε ψυχολογικά παιχνίδια (έννοια που θα αναλύσω σε νεότερη ανάρτηση)
      Ο Προστατευτικός Γονέας είναι το μέρος του εαυτού μας που καταλαβαίνει και υποστηρίζει τους άλλους και θέλει να τους φροντίζει και να τους προστατεύει. Όταν επικοινωνούμε με αυτό το Εγώ δείχνουμε ενδιαφέρον και κατανόηση, βάζοντας όμως και όρια με έναν λογικό και αποτελεσματικό τρόπο (για παράδειγμα, αντί να πούμε "Απαγορεύεται" λέμε "Επιτρέπεται")

Το πόσο προστατευτικός ή κριτικός γονέας είναι ένα άτομο εξαρτάται από το πόσο προστατευτικοί ή κριτικοί ήταν απέναντί του οι γονείς του και το στενό του περιβάλλον.

       Η κασέτα του Ενήλικα

      Οι εγγραφές της κασέτας του Ενήλικα ξεκινούν περίπου από την ηλικία των δέκα μηνών. Προέρχεται από την προσπάθεια του ατόμου να εξερευνήσει τον κόσμο και να μάθει για τον εαυτό του χωρίς τη βοήθεια των άλλων. Ο Ενήλικας είναι το κομμάτι της προσωπικότητας που καθρεφτίζει όλη τη λογική, αιτιολογημένη και χωρίς συναισθήματα συμπεριφορά μας, εξετάζοντας τα δεδομένα της πραγματικότητας και τα εσωτερικά δεδομένα των διαφόρων Εγώ, για να καταλήξει στην πρέπουσα για τη συγκεκριμένη στιγμή συμπεριφορά. Η κατάσταση του Ενήλικα εκφράζει τη συλλογιστική και λογική αντίληψή μας για τη ζωή, καθώς περιέχει καταγραφές από τις δικές μας προσωπικές εμπειρίες και λειτουργεί όπως ο Η/Υ. Συλλέγει στοιχεία, τα αναλύει και παίρνει αποφάσεις. Αναθεωρεί τις εγγραφές του Γονέα και του Παιδιού και αποτελεί φορέα αλλαγής της προσωπικότητας. Με την πάροδο του χρόνου, αξιολογεί τα όνειρα του Παιδιού και κρίνει ποια από αυτά είναι ρεαλιστικά και εφαρμόσιμα ενώ παράλληλα ορίζει και ποιες από τις διαταγές του Γονέα θα ακολουθήσει, βλέποντας αν επιβεβαιώνονται στη πράξη ώστε να μπορεί προχωρήσει με σιγουριά και αυτοπεποίθηση.

      Η κασέτα του Παιδιού

      Οι εγγραφές στην κασέτα του Παιδιού γίνονται παράλληλα με αυτές του Γονέα. Είναι εγγραφές συναισθημάτων και συγκινησιακών καταστάσεων που προκαλούνται στο άτομο από τις εγγραφές του Γονέα. Η κατάσταση του Παιδιού είναι η αισθητή αντίληψη της ζωής: είναι η πηγή των συναισθημάτων (θετικών και αρνητικών), των αναγκών-επιθυμιών, της ενέργειας,της περιέργειας, της δημιουργικότητας και της διαίσθησης. Όταν εκπληρώνονται οι επιθυμίες και οι ανάγκες( φυσικές/ψυχολογικές) του Παιδιού, τότε το άτομο αντιδρά με ζεστό και φιλικό τρόπο ενώ σε αντίθεση περίπτωση αντιδρά με θυμό, θλίψη ή φόβο.
      Πέρα από τα ευχάριστα και θετικά συναισθήματα της δημιουργικότητας, της επιθυμίας για γνώση κτλ, το παιδί, συγκρίνοντας συνεχώς τον εαυτό του με αυτό που ζητείται από τους γονείς του, γεμίζει από αρνητικά συναισθήματα που του δηλώνουν πόσο υπολείπεται των άλλων ή των απαιτήσεων τους. Το ίδιο αισθάνεται ότι "Δεν είναι ΟΚ" ενώ οι υπόλοιποι είναι ΟΚ. Τα συναισθήματα αυτά μένουν μόνιμα στον ψυχισμό μας μέχρι να έρθει μια στιγμή κρίσης ή αδιέξοδου, όπου η λογική αποτυγχάνει και ανοίγει η πόρτα για την έκφραση τους. Η πλειονότητα των ανθρώπων κρύβουν ένα "Δεν είμαι ΟΚ" παιδί μέσα τους.
      Όπως και ο Γονέας, έτσι και το Παιδί διακρίνεται σε προσαρμοσμένο και αυθόρμητο.
      Το Προσαρμοσμένο Παιδί είναι τακτικό, υποχωρητικό αλλά καμιά φορά επαναστατεί. Αυτά τα δύο κομμάτια της προσωπικότητας, το Υπάκουο και το Επαναστατημένο Παιδί, αναπτύχθηκαν από την ανάγκη του μικρού παιδιού να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις των γονιών και το έκανε είτε υπακούοντας είτε επαναστατώντας. Τα κομμάτια αυτά εμφανίζονται και στην ενήλικη συμπεριφορά μας όταν ο Γονέας που κουβαλάμε μέσα μας ή ο Γονέας κάποιου με τον οποίο συναλλασσόμαστε, μας δίνει ερέθισμα στο οποίο ανταποκρινόμαστε χωρίς να μεσολαβήσει ο Ενήλικας μας.
      Το Αυθόρμητο Παιδί είναι χαρούμενο, ευτυχισμένο, αγαπητό αλλά ορισμένες φορές δρα με εγωιστικό τρόπο. Είναι έξυπνο και δημιουργικό, έχει χιούμορ και λέει το σωστό πράγμα στην κατάλληλη στιγμή.

      Στη διάρκεια της παιδικής μας ζωής έχουμε ανάγκη και από τα έξι αυτά Εγώ που μας βοηθούν στην επιβίωση και στο να πάρουμε αυτό που χρειαζόμαστε. Στην ενήλικη ζωή μας όμως, τα μη αποτελεσματικά Εγώ του Κριτικού Γονέα και του Προσαρμοσμένου Παιδιού (Υπάκουο και Επαναστατημένο) μας δημιουργούν προβλήματα με τους άλλους ανθρώπους ή με τον εαυτό μας. Πολλά από τα προβλήματα μας ξεκινούν όχι μόνο από την ακούσια και ξαφνική μεταφορά μας από το ένα εγώ στο άλλο αλλά και από τη χρήση των διαφορετικών Εγώ που κουβαλούν αρχές και πρότυπα συμπεριφοράς που δεν αρμόζουν στη περίσταση. Γι' αυτό είναι σημαντικό να μπορούμε να αναγνωρίζουμε τα διαφορετικά Εγώ που κουβαλάμε μέσα μας καθώς και με ποιο τρόπο μπορούμε να σταματήσουμε τη δράση του ενός προκειμένου να επιτρέψουμε τη δράση του άλλου...
      

Παρασκευή 27 Ιανουαρίου 2012

Το δίλημμα του σκαντζόχοιρου...




      Το δίλημμα του σκαντζόχοιρου (erinaceus europaeus), γνωστό και ως δίλημμα του ακανθόχοιρου, έχει  χρησιμοποιηθεί πολλές φορές ως παράδειγμα από τον Freud και τον Schoppenhauer για να εξηγήσουν τι μπορεί να συμβεί κατά τη δημιουργία και την ανάπτυξη μιας διαπροσωπικής σχέσης και ποιες μπορεί να είναι οι πιθανές συνέπειες και για τις δύο πλευρές.
      Το παράδειγμα έχει ως εξής:
   
      " Δύο σκαντζόχοιροι στέκονταν σε απόσταση ο ένας από τον άλλο, τρέμοντας από το κρύο. Σκέφτηκαν και οι δυο πως αν πλησιάσουν πιο κοντά, θα επωφεληθεί ο ένας από τη ζεστασιά του άλλου. Έτσι γεφύρωσαν την απόσταση και κουλουριάστηκαν μαζί. Αρχικά, η ζεστασιά ήταν εκστατική και ένιωθαν ενθουσιασμένοι που αποφάσισαν να ενωθούν. Τότε ήταν που ο καθένας άρχισε να αισθάνεται την διεκδικητική παρουσία του άλλου που έσπρωχνε με τα αγκάθια του για να βρει το χώρο του. Αλλά θεώρησαν πως μερικά τσιμπήματα ήταν άξια θυσία αν μπορούσαν να έχουν την πολυπόθητη θερμότητα του σώματος...
       Αγνοώντας τις συνέπειες, έρχονταν ακόμη πιο κοντά και αυτή τη φορά, ο πόνος αποδείχθηκε τόσο μεγάλος, που χωρίστηκαν βίαια. Μετά από αυτό, η μεταξύ τους απόσταση μεγάλωσε. Για άλλη μια φορά, ήταν έξω στο κρύο, αλλά όπως και οι περισσότεροι από εμάς, χρειάζονταν να μάθουν το μάθημα με το δύσκολο τρόπο, να υποστούν τις συνέπειες των βεβιασμένων αποφάσεων για τον εαυτό τους, πριν συνειδητοποιήσουν τη πραγματικότητα. Θα μπορούσαν πάλι να έρθουν αρκετά κοντά αλλά όχι τόσο πολύ. Με αυτόν τον τρόπο, θα μπορούσαν να επωφεληθούν από τη ζεστασιά που φέρουν χωρίς πληγώνει ο ένας τον άλλον."

      Το παράδειγμα αυτό δείχνει ότι δεν μπορεί να υπάρξει οικειότητα χωρίς αμφίδρομη φθορά και αποτελεί μια αναλογία των προκλήσεων που θέτει η σταδιακή συναισθηματική σύνδεση μεταξύ των ατόμων. Όσο πιο κοντά έρχονται, μαθαίνοντας περισσότερο ο ένας τον άλλο και απολαμβάνοντας τη συντροφικότητα, τόσο πιο πολύ αυξάνονται οι πιθανότητες να πληγωθούν αλλά και να πληγώσουν. Αν πάλι αποφασίσουν να απομακρυνθούν, τότε έχουν να αντιμετωπίσουν το πόνο της μοναξιάς. Υπάρχει άραγε μια σωστή απόσταση ανάμεσα στα δύο άκρα; Μια ασφαλής αναλογία μεταξύ μοναξιάς και πόνου;

      Στην καρδιά του καθενός από εμάς υπάρχει η ανάγκη για κατανόηση,τρυφερότητα και κοινωνικότητα. Η συμμετοχή μας σε ομάδες, η ανάπτυξη φιλικών και άλλων σχέσεων μας επιτρέπουν να ταυτιζόμαστε με άλλους, να αισθανόμαστε ότι ανήκουμε κάπου, να μοιραζόμαστε ιδέες και απόψεις και να πετυχαίνουμε στόχους που μόνοι μας δεν θα μπορούσαμε. Η αλληλεξάρτηση μεταξύ των ανθρώπων είναι μέρος της φύσης μας, η οποία σε καμία περίπτωση δεν φτιάχτηκε για να παραμένει μόνη....
      Από την άλλη μεριά, η εγγύτητα μεταξύ των ανθρώπων δεν μπορεί να είναι ωφέλιμη αν δεν υπάρχουν κάποια όρια που θα προστατεύουν την ταυτότητα και την προσωπικότητα των ατόμων από τη διάβρωση και την αλλοίωση. Ο καθένας μας πρέπει να θέτει τα σύνορα του δικού του ψυχολογικού μικρόκοσμου αφ' ενός για να προστατευτεί και αφ' ετέρου για να μην τραυματίζει τους άλλους. Η διαφύλαξη και η προάσπιση του εαυτού μας παραμένει ζωτικής σημασίας...

      Στις μέρες μας, "το πολύ κοντά" αγχώνει και φοβίζει. Αφήνοντας τον άλλον να μας καταλάβει και να μας νιώσει, αφήνουμε και τον εαυτό μας εκτεθειμένο απέναντι στη κρίση των άλλων. Η ανασφάλεια και ο φόβος της απόρριψης μας κάνουν να νιώθουμε ευάλωτοι και να κλεινόμαστε στον εαυτό μας ενώ η γενικότερη δυσπιστία μας απέναντι στους άλλους μας οδηγεί στο να κρύβουμε ένα μέρος του χαρακτήρα μας και να αποστασιοποιούμαστε. Παρόλα αυτά, συνεχίζουμε να παραπονιόμαστε ότι νιώθουμε πιο μόνοι από ποτέ και ότι δεν υπάρχουν πια αληθινές και υγιείς σχέσεις... 
      Στην πραγματικότητα, πάντα υπάρχει ένα ασφαλές πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορούν να κινηθούν δύο άνθρωποι. Μια οποιαδήποτε σχέση, για να δημιουργηθεί και να αντέξει, χρειάζεται αμοιβαίες υποχωρήσεις, δόσιμο και συμβιβασμούς. Κανείς δεν εγγυήθηκε ποτέ ότι δεν θα υπάρχουν προβλήματα, συγκρούσεις απόψεων και επιθυμιών. Όσο πιο γρήγορα συνειδητοποιήσει κανείς την αλήθεια πίσω από τις πραγματικές και όχι τις εξιδανικευμένες σχέσεις, τόσο πιο υποφερτός θα του είναι ο πόνος που αναπόφευκτα δημιουργείται. Όσο πιο καλά  γνωρίζουμε τον εαυτό μας, τόσο πιο εύκολο είναι να αποδεχτούμε το χαρακτήρα και τις επιθυμίες αλλά και να συγχωρήσουμε τα σφάλματα των άλλων. Ζυγίζοντας τα υπέρ και τα κατά της αλληλεξάρτησης, ανακαλύπτουμε ότι  το κόστος της οικειότητας αντισταθμίζει αυτό της απομόνωσης. 
      Είναι προτιμότερο να υποστείς τον πόνο από τα συναισθήματα που ένιωσες παρά τον πόνο από αυτά που δεν κατάφερες να νιώσεις...