Μια φάση "ό,τι να ναι"...

   Μια φάση "ό,τι να ναι"...

   Δε θα μπορούσα να δώσω πιο αντιπροσωπευτικό τίτλο στο κείμενό μου για να περιγράψω καλύτερα την εποχή που διανύουμε...

   Και για όσους δεν υποψιάζονται τι θέλει να πει ο ποιητής, να εξηγηθώ αμέσως...

   Έτος 2012. Στοπ. Μια φάση "ό,τι κάτσει". Ο χρυσός και απαράβατος κανόνας που κολλάει σε όλες τις καταστάσεις, ο απόλυτος οδηγός επιβίωσης σε όλες τις συνθήκες είναι ο εξής: "ό,τι φάμε, ό,τι πιούμε και ό,τι αρπάξει ο κ..λος μας" !!! (συγγνώμη ξέχασα, δεν βρίζω)

   Οι σχέσεις στις μέρες μας είναι κάπως... πώς να το πω σε απλά ελληνικά... complicated (να'ναι καλά το facebook, μάθαμε και καμιά λέξη). Στους φίλους μας λέμε πως μισούμε φριχτά την υποκρισία, το ψέμα, τη διπροσωπία, την αχαριστία... Όταν φυσικά δεν γίνονται από εμάς... Θεωρούμε ότι για να κρατήσει ένας δεσμός, ο ένας τουλάχιστον θα πρέπει να είναι πιστός... Κατά προτίμηση, ο άλλος...

   Τα συναισθήματα είναι πάντα μα πάντα πολύ μπλεγμένα... (όταν βέβαια υπάρχουν)... Από φόβο μη μας πληγώσουν, μη μας προδώσουν, μη μας εξαπατήσουν, εξαπατάμε πρώτοι εμάς. Για αρχή τους άλλους και μετά τον εαυτό μας...
   Η έννοια του φλερτ επαναπροσδιορίζεται γι αυτό κοίτα μη χάσεις επεισόδια... Δεν το κάνουμε πλέον γιατί μας αρέσει ο τύπος/η γκόμενα απέναντι ή για να διασκεδάσουμε λιγάκι μπας και περάσει η ώρα αλλά γιατί θέλουμε με κάποιον τρόπο να αυτοεπιβεβαιωθούμε... Μια ματιά από δω, ένα βλέμμα από τον παραπέρα, ένα υφάκι μας μπλαζέ γιατί έτσι! και να πως φτιάχνεται σιγά σιγά ο δρόμος προς τη χαμένη αυτοπεποίθηση. Όλα αυτά φυσικά από απόσταση ασφαλείας 10 μέτρων και λίγα λέω , άλλωστε φήμες λένε πως βρέχει κάτι χυλόπιτες τελευταία οπότε άσε καλύτερα... Άντε, το πολύ πολύ να ρίξεις τον εγωισμό σου (ω ναι!) και να αρκεστείς σε ένα "συγγνώμη ήταν τυχαίο" σκούντηγμα.... στο facebook... φυσικά...
   Μεγαλώσαμε ξαφνικά... Δεν είμαστε πια μικροί γιατί δεν μας αρέσουν τα παραμύθια... Η αλήθεια είναι όμως ότι εξακολουθούμε να λέμε και να ακούμε πολλά, αλλά όχι από τη μαμά για καληνύχτα... Δεν είμαστε πια μικροί γιατί δεν μας αρέσει να παίζουμε με παιχνίδια... Τώρα πια, παίζουμε μόνο με ανθρώπους...
   Σε όλα τα θέματα υπάρχει συνήθως μία λύση, η εύκολη... Η δοκιμασμένη, η λιγότερο επικίνδυνη. Αυτή για την οποία ρισκάρεις τα λιγότερα, αυτή που σε κατευθύνει να επιλέξεις ο φόβος της απόρριψης, της αποτυχίας, του ξεβολέματος...
   Ψάχνουμε με άγχος και αγωνία να βρούμε κάτι.... τι αλήθεια;;; Κάτι συγκεκριμένο ή οτιδήποτε; Κάποιον να αγαπήσουμε ή κάποιον να μας αγαπά; Το άλλο μας μισό ή τον ίδιο μας τον εαυτό...;;;

   Υπάρχει άραγε τρόπος να βρεις αυτό που θες αν δεν ξέρεις καν τι είναι αυτό που ξάχνεις ;;;

   Καλά τώρα ,δε βαριέσαι... Κουράστηκα με αυτές τις φιλοσοφικές αηδίες... Άλλο με καίει εμένα τώρα, σοβαρότερο... Αυτό το παπούτσι με τι τσαντάκι πάει...;;; 

Συναλλακτική ανάλυση #2 - Οι στάσεις ζωής

      Σύμφωνα με τη Συναλλακτική ανάλυση, υπάρχουν τέσσερις Στάσεις Ζωής, οι οποίες μπορεί να ποικίλλουν ανάλογα με τα άτομα με τα οποία συναναστρεφόμαστε και τις συνθήκες τις οποίες βιώνουμε. Η συμπεριφορά μας απορρέει από το πώς βλέπουμε εμείς οι ίδιοι τον εαυτό μας, σε σχέση με το πώς βλέπουμε τους άλλους...
      Οι Στάσεις Ζωής σχετίζονται με το συναίσθημα Είμαι ΟΚ- Δεν είμαι ΟΚ σε σχέση με το Είσαι ΟΚ- Δεν είσαι ΟΚ και διαμορφώνονται ως εξής:

      Δεν είμαι ΟΚ- Είσαι ΟΚ  [-,+]

      Οι άνθρωποι που υιοθετούν τη στάση αυτή υποτιμούν τον εαυτό τους ενώ υπερτιμούν τους άλλους. Διακατέχονται από αισθήματα κατωτερότητας, ανεπάρκειας, ανασφάλειας και συχνά νιώθουν ανίσχυροι απέναντι στους άλλους. Δεν αποδέχονται εύκολα τις θετικές ενισχύσεις, αποφεύγουν τα προβλήματα και τις ευθύνες και δυσκολεύονται να αναλάβουν πρωτοβουλίες και να πάρουν αποφάσεις. Συχνά νιώθουν να καταπιέζονται. Τα κύρια συναισθήματα που τους χαρακτηρίζουν είναι φόβος, απογοήτευση και λύπη. Η θέση αυτή ζωής προέρχεται από την κατάσταση του Προσαρμοσμένου παιδιού.

      Δεν είμαι ΟΚ- Δεν είσαι ΟΚ  [-,-]

      Τη στάση αυτή την υιοθετούν άτομα που διακατέχονται από αισθήματα εγκατάλειψης και παραίτησης. Δεν εμπιστεύονται τον εαυτό τους αλλά ούτε και τους άλλους. Βρίσκονται σε σύγχυση καθώς δεν έχουν συγκεκριμένους στόχους και σπαταλούν άσκοπα το χρόνο τους. Πολύ συχνά υποφέρουν από κατάθλιψη και για το λόγο αυτό θεωρούνται αντιπαραγωγικοί.

      Είμαι ΟΚ- Δεν είσαι ΟΚ  [+,-]

      Τα άτομα με τη στάση αυτή δέχονται τον εαυτό τους όπως είναι αλλά όχι και τους άλλους. Υπερεκτιμούν τον εαυτό τους και υποτιμούν τους άλλους. Έχουν την τάση να αποδίδουν τις ευθύνες στους άλλους και να συμπεριφέρονται επιθετικά, με τάσεις κυριαρχίας έναντι των άλλων. Στον εργασιακό χώρο αντιδρούν ανταγωνιστικά, δεν δίνουν εύκολα θετικές ενισχύσεις και επιθυμούν να φτάσουν στη κορυφή της ιεραρχίας έναντι οποιουδήποτε κόστους. Τα κύρια χαρακτηριστικά τους είναι ο θυμός και η περιφρόνηση για τους άλλους.

      Είμαι ΟΚ- Είσαι ΟΚ  [+,+]

      Τα άτομα που υιοθετούν τη στάση αυτή έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους, είναι αισιόδοξα, ανταλλάσσουν ενισχύσεις, χρησιμοποιούν το χρόνο τους εποικοδομητικά και γενικώς ασχολούνται με πράγματα που θέλουν πραγματικά να κάνουν. Δέχονται τον εαυτό τους χωρίς παρερμηνείες και σέβονται τους άλλους. Στον χώρο εργασίας είναι συνεργάσιμοι, αναλαμβάνουν ευθύνες, μοιράζουν αρμοδιότητες και ακούν την άποψη των άλλων ακόμα κι αν διαφωνούν. Η συμπεριφορά τους προέρχεται από τις Καταστάσεις του Εγώ του Προστατευτικού Γονέα, του Ενήλικα και του Αυθόρμητου Παιδιού.

      Οι περισσότεροι άνθρωποι εμφανίζουν όλες τις στάσεις ζωής. Μπορεί να είμαστε [+,+] με το συνάδελφο, [-,+] με τον προϊστάμενο, [+,-] με το παιδί μας και [-,-] με τον απογοητευμένο οπαδό της ποδοσφαιρικής μας ομάδας. Κάποια υπαρξιακή θέση όμως τείνουν να την εμφανίζουν πιο συχνά, οπότε είναι αυτή που τους χαρακτηρίζει. 

      Η στάση Είμαι ΟΚ- Είσαι ΟΚ είναι η πιο ενδεδειγμένη τόσο για τον εργασιακό όσο και για τον κοινωνικό και οικογενειακό χώρο, προκειμένου να έχουμε μια αποτελεσματικότερη επικοινωνία με τους υπόλοιπους. Είναι η μόνη συνειδητά επιλεγμένη θέση ζωής καθώς βασίζεται στη σκέψη, στη δοκιμή και στη δράση. Για να περάσει ένα άτομο στη θέση αυτή χρειάζεται περισσότερες πληροφορίες και εμπειρίες απ'όσες είχε αρχικά στη διάθεση του όταν αποφάσισε σαν μικρό παιδί. Περιλαμβάνει ρίσκο και υπομονή. Είναι μια πραγματική στάση απέναντι στη ζωή και όχι μια απλή αντίδραση βασισμένη στα συναισθήματα. Το να αισθάνεται ένα άτομο ΟΚ με τον εαυτό του είναι πολύ σημαντικό τόσο για τον ψυχισμό του όσο και για την εξέλιξη του σε όλους τους τομείς της ζωής του.

      Παρ'όλα αυτά, εάν ένα άτομο έχει ενηλικιωθεί και διατηρεί μια από τις τρεις πρώτες θέσεις (Όχι ΟΚ), προσπαθεί μέσα από την καθημερινή πρακτική να επιβεβαιώσει αυτή του την επιλογή. Για να το κάνει αυτό, παίζει τα λεγόμενα ψυχολογικά παιχνίδια... 

       (Η συνέχεια σε ανάρτηση που ακολουθεί...)

   





      

Συναλλακτική ανάλυση #1 - Τα "Εγώ" της ανθρώπινης προσωπικότητας

     "Μπορούμε να θεωρήσουμε τον κόσμο ως μια μυριάδα μηνυμάτων" (Weiner, 1947)

      Η θεωρία της συναλλακτικής ανάλυσης αναλύει και ερμηνεύει την ανθρώπινη συμπεριφορά τόσο στο εργασιακό όσο και στο κοινωνικό και οικογενειακό περιβάλλον. Αναπτύχθηκε από τον Καναδό ψυχαναλυτή Eric Berne και υποστηρίζει ότι τα άτομα συμπεριφέρονται με βάση τα ερεθίσματα- μηνύματα που δέχθηκαν κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής τους. Η συμπεριφορά που εκδηλώνουν οι άνθρωποι δεν εξαρτάται μόνο από τις συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί εκείνη τη δεδομένη στιγμή αλλά και από τις βιωματικές τους εμπειρίες, την "προσωπική ιστορία" τους...
      Όταν έχουμε να κάνουμε με έναν άνθρωπο, στην πραγματικότητα έχουμε να κάνουμε με μια ομάδα προσωπικοτήτων και όχι με μια μοναδική προσωπικότητα. Κατά τη διάρκεια της ζωής μας, αναπτύσσεται μέσα μας μια ομάδα από έξι διαφορετικές προσωπικότητες , "οι καταστάσεις του Εγώ". Το κάθε Εγώ έχει τις δικές του αρχές και συμπεριφορές και επομένως ανταποκρίνεται διαφορετικά στα ερεθίσματα του περιβάλλοντος...
   
      Οι καταστάσεις του εγώ

      Ο Berne υποστηρίζει ότι η προσωπικότητα του ατόμου συνιστάται από τρία μέρη που επηρεάζουν τη συμπεριφορά του καθ'όλη τη διάρκεια της ζωής του. Αυτά τα μέρη ορίζονται ως "καταστάσεις του εγώ" και είναι τα εξής:  Γονέας, Ενήλικας και Παιδί.
      Οι καταστάσεις του Εγώ έχουν σχέση με τη ψυχολογική ηλικία. Φανταστείτε τον ανθρώπινο νου σαν ένα κασετόφωνο με δύο λειτουργίες: εγγραφή και αναπαραγωγή. Εγγράφουμε τις εμπειρίες της ζωής μας σε τρεις κασέτες: του Γονέα, του Ενήλικα και του Παιδιού. Οι πιο ισχυρές εγγραφές γίνονται συνήθως στα πρώτα χρόνια της παιδικής μας ηλικίας ή κατά τη διάρκεια ενός πολύ σημαντικού - ακόμη και τραυματικού- γεγονότος. Οι εγγραφές αυτές αποθηκεύονται στον εγκέφαλο και αναπαράγονται όταν υπάρχει ένα ανάλογο ερέθισμα. Στη συνέχεια η κασέτα γυρνάει πάλι πίσω και είναι έτοιμη να ξαναπαίξει...

      Η κασέτα του Γονέα

      Η κασέτα του Γονέα περιλαμβάνει όλες τις εγγραφές-μηνύματα που έχει δεχθεί το άτομο από γονείς, αδέρφια, θείους, παππούδες, νηπιαγωγείο κτλ. Η κατάσταση του Γονέα είναι η διδαγμένη αντίληψη της ζωής. Ο Γονέας είναι η πηγή, το σύνολο των γνώσεων, αρχών, αξιών και κανόνων που έχει αποδεχθεί το άτομο, καθώς έχουν λεχθεί από άτομα "κύρους", κυρίως κατά τα πέντε πρώτα χρόνια της ζωής του. Ο Γονέας διακρίνεται σε Κριτικό και Προστατευτικό.
      Ο Κριτικός Γονέας είναι το κομμάτι εκείνο της προσωπικότητας που θέτει όρια, κανόνες και πρότυπα ζωής, τηρεί τις παραδόσεις και ασκεί κριτική στον εαυτό μας και στους άλλους, ορισμένες φορές με σαρκαστικό τρόπο. Έχει την τάση να υπερβάλλει και να γενικεύει, να λέει "μην κάνεις αυτό" αντί να λέει "μπορείς να κάνεις εκείνο" αλλά και να σώζει τους άλλους κάνοντας πράγματα που μπορούν να κάνουν οι ίδιοι από μόνοι τους. Ακόμα και η πιο καλοπροαίρετη διάθεση να σώσουμε κάποιον, στη πραγματικότητα του στερεί τη δυνατότητα να πάρει τις ευθύνες του και μας οδηγεί σε ψυχολογικά παιχνίδια (έννοια που θα αναλύσω σε νεότερη ανάρτηση)
      Ο Προστατευτικός Γονέας είναι το μέρος του εαυτού μας που καταλαβαίνει και υποστηρίζει τους άλλους και θέλει να τους φροντίζει και να τους προστατεύει. Όταν επικοινωνούμε με αυτό το Εγώ δείχνουμε ενδιαφέρον και κατανόηση, βάζοντας όμως και όρια με έναν λογικό και αποτελεσματικό τρόπο (για παράδειγμα, αντί να πούμε "Απαγορεύεται" λέμε "Επιτρέπεται")

Το πόσο προστατευτικός ή κριτικός γονέας είναι ένα άτομο εξαρτάται από το πόσο προστατευτικοί ή κριτικοί ήταν απέναντί του οι γονείς του και το στενό του περιβάλλον.

       Η κασέτα του Ενήλικα

      Οι εγγραφές της κασέτας του Ενήλικα ξεκινούν περίπου από την ηλικία των δέκα μηνών. Προέρχεται από την προσπάθεια του ατόμου να εξερευνήσει τον κόσμο και να μάθει για τον εαυτό του χωρίς τη βοήθεια των άλλων. Ο Ενήλικας είναι το κομμάτι της προσωπικότητας που καθρεφτίζει όλη τη λογική, αιτιολογημένη και χωρίς συναισθήματα συμπεριφορά μας, εξετάζοντας τα δεδομένα της πραγματικότητας και τα εσωτερικά δεδομένα των διαφόρων Εγώ, για να καταλήξει στην πρέπουσα για τη συγκεκριμένη στιγμή συμπεριφορά. Η κατάσταση του Ενήλικα εκφράζει τη συλλογιστική και λογική αντίληψή μας για τη ζωή, καθώς περιέχει καταγραφές από τις δικές μας προσωπικές εμπειρίες και λειτουργεί όπως ο Η/Υ. Συλλέγει στοιχεία, τα αναλύει και παίρνει αποφάσεις. Αναθεωρεί τις εγγραφές του Γονέα και του Παιδιού και αποτελεί φορέα αλλαγής της προσωπικότητας. Με την πάροδο του χρόνου, αξιολογεί τα όνειρα του Παιδιού και κρίνει ποια από αυτά είναι ρεαλιστικά και εφαρμόσιμα ενώ παράλληλα ορίζει και ποιες από τις διαταγές του Γονέα θα ακολουθήσει, βλέποντας αν επιβεβαιώνονται στη πράξη ώστε να μπορεί προχωρήσει με σιγουριά και αυτοπεποίθηση.

      Η κασέτα του Παιδιού

      Οι εγγραφές στην κασέτα του Παιδιού γίνονται παράλληλα με αυτές του Γονέα. Είναι εγγραφές συναισθημάτων και συγκινησιακών καταστάσεων που προκαλούνται στο άτομο από τις εγγραφές του Γονέα. Η κατάσταση του Παιδιού είναι η αισθητή αντίληψη της ζωής: είναι η πηγή των συναισθημάτων (θετικών και αρνητικών), των αναγκών-επιθυμιών, της ενέργειας,της περιέργειας, της δημιουργικότητας και της διαίσθησης. Όταν εκπληρώνονται οι επιθυμίες και οι ανάγκες( φυσικές/ψυχολογικές) του Παιδιού, τότε το άτομο αντιδρά με ζεστό και φιλικό τρόπο ενώ σε αντίθεση περίπτωση αντιδρά με θυμό, θλίψη ή φόβο.
      Πέρα από τα ευχάριστα και θετικά συναισθήματα της δημιουργικότητας, της επιθυμίας για γνώση κτλ, το παιδί, συγκρίνοντας συνεχώς τον εαυτό του με αυτό που ζητείται από τους γονείς του, γεμίζει από αρνητικά συναισθήματα που του δηλώνουν πόσο υπολείπεται των άλλων ή των απαιτήσεων τους. Το ίδιο αισθάνεται ότι "Δεν είναι ΟΚ" ενώ οι υπόλοιποι είναι ΟΚ. Τα συναισθήματα αυτά μένουν μόνιμα στον ψυχισμό μας μέχρι να έρθει μια στιγμή κρίσης ή αδιέξοδου, όπου η λογική αποτυγχάνει και ανοίγει η πόρτα για την έκφραση τους. Η πλειονότητα των ανθρώπων κρύβουν ένα "Δεν είμαι ΟΚ" παιδί μέσα τους.
      Όπως και ο Γονέας, έτσι και το Παιδί διακρίνεται σε προσαρμοσμένο και αυθόρμητο.
      Το Προσαρμοσμένο Παιδί είναι τακτικό, υποχωρητικό αλλά καμιά φορά επαναστατεί. Αυτά τα δύο κομμάτια της προσωπικότητας, το Υπάκουο και το Επαναστατημένο Παιδί, αναπτύχθηκαν από την ανάγκη του μικρού παιδιού να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις των γονιών και το έκανε είτε υπακούοντας είτε επαναστατώντας. Τα κομμάτια αυτά εμφανίζονται και στην ενήλικη συμπεριφορά μας όταν ο Γονέας που κουβαλάμε μέσα μας ή ο Γονέας κάποιου με τον οποίο συναλλασσόμαστε, μας δίνει ερέθισμα στο οποίο ανταποκρινόμαστε χωρίς να μεσολαβήσει ο Ενήλικας μας.
      Το Αυθόρμητο Παιδί είναι χαρούμενο, ευτυχισμένο, αγαπητό αλλά ορισμένες φορές δρα με εγωιστικό τρόπο. Είναι έξυπνο και δημιουργικό, έχει χιούμορ και λέει το σωστό πράγμα στην κατάλληλη στιγμή.

      Στη διάρκεια της παιδικής μας ζωής έχουμε ανάγκη και από τα έξι αυτά Εγώ που μας βοηθούν στην επιβίωση και στο να πάρουμε αυτό που χρειαζόμαστε. Στην ενήλικη ζωή μας όμως, τα μη αποτελεσματικά Εγώ του Κριτικού Γονέα και του Προσαρμοσμένου Παιδιού (Υπάκουο και Επαναστατημένο) μας δημιουργούν προβλήματα με τους άλλους ανθρώπους ή με τον εαυτό μας. Πολλά από τα προβλήματα μας ξεκινούν όχι μόνο από την ακούσια και ξαφνική μεταφορά μας από το ένα εγώ στο άλλο αλλά και από τη χρήση των διαφορετικών Εγώ που κουβαλούν αρχές και πρότυπα συμπεριφοράς που δεν αρμόζουν στη περίσταση. Γι' αυτό είναι σημαντικό να μπορούμε να αναγνωρίζουμε τα διαφορετικά Εγώ που κουβαλάμε μέσα μας καθώς και με ποιο τρόπο μπορούμε να σταματήσουμε τη δράση του ενός προκειμένου να επιτρέψουμε τη δράση του άλλου...
      

Το δίλημμα του σκαντζόχοιρου...

      Το δίλημμα του σκαντζόχοιρου (erinaceus europaeus), γνωστό και ως δίλημμα του ακανθόχοιρου, έχει  χρησιμοποιηθεί πολλές φορές ως παράδειγμα από τον Freud και τον Schoppenhauer για να εξηγήσουν τι μπορεί να συμβεί κατά τη δημιουργία και την ανάπτυξη μιας διαπροσωπικής σχέσης και ποιες μπορεί να είναι οι πιθανές συνέπειες και για τις δύο πλευρές.
      Το παράδειγμα έχει ως εξής:
   
      " Δύο σκαντζόχοιροι στέκονταν σε απόσταση ο ένας από τον άλλο, τρέμοντας από το κρύο. Σκέφτηκαν και οι δυο πως αν πλησιάσουν πιο κοντά, θα επωφεληθεί ο ένας από τη ζεστασιά του άλλου. Έτσι γεφύρωσαν την απόσταση και κουλουριάστηκαν μαζί. Αρχικά, η ζεστασιά ήταν εκστατική και ένιωθαν ενθουσιασμένοι που αποφάσισαν να ενωθούν. Τότε ήταν που ο καθένας άρχισε να αισθάνεται την διεκδικητική παρουσία του άλλου που έσπρωχνε με τα αγκάθια του για να βρει το χώρο του. Αλλά θεώρησαν πως μερικά τσιμπήματα ήταν άξια θυσία αν μπορούσαν να έχουν την πολυπόθητη θερμότητα του σώματος...

       Αγνοώντας τις συνέπειες, έρχονταν ακόμη πιο κοντά και αυτή τη φορά, ο πόνος αποδείχθηκε τόσο μεγάλος, που χωρίστηκαν βίαια. Μετά από αυτό, η μεταξύ τους απόσταση μεγάλωσε. Για άλλη μια φορά, ήταν έξω στο κρύο, αλλά όπως και οι περισσότεροι από εμάς, χρειάζονταν να μάθουν το μάθημα με το δύσκολο τρόπο, να υποστούν τις συνέπειες των βεβιασμένων αποφάσεων για τον εαυτό τους, πριν συνειδητοποιήσουν τη πραγματικότητα. Θα μπορούσαν πάλι να έρθουν αρκετά κοντά αλλά όχι τόσο πολύ. Με αυτόν τον τρόπο, θα μπορούσαν να επωφεληθούν από τη ζεστασιά που φέρουν χωρίς πληγώνει ο ένας τον άλλον."

      Το παράδειγμα αυτό δείχνει ότι δεν μπορεί να υπάρξει οικειότητα χωρίς αμφίδρομη φθορά και αποτελεί μια αναλογία των προκλήσεων που θέτει η σταδιακή συναισθηματική σύνδεση μεταξύ των ατόμων. Όσο πιο κοντά έρχονται, μαθαίνοντας περισσότερο ο ένας τον άλλο και απολαμβάνοντας τη συντροφικότητα, τόσο πιο πολύ αυξάνονται οι πιθανότητες να πληγωθούν αλλά και να πληγώσουν. Αν πάλι αποφασίσουν να απομακρυνθούν, τότε έχουν να αντιμετωπίσουν το πόνο της μοναξιάς. Υπάρχει άραγε μια σωστή απόσταση ανάμεσα στα δύο άκρα; Μια ασφαλής αναλογία μεταξύ μοναξιάς και πόνου;

      Στην καρδιά του καθενός από εμάς υπάρχει η ανάγκη για κατανόηση,τρυφερότητα και κοινωνικότητα. Η συμμετοχή μας σε ομάδες, η ανάπτυξη φιλικών και άλλων σχέσεων μας επιτρέπουν να ταυτιζόμαστε με άλλους, να αισθανόμαστε ότι ανήκουμε κάπου, να μοιραζόμαστε ιδέες και απόψεις και να πετυχαίνουμε στόχους που μόνοι μας δεν θα μπορούσαμε. Η αλληλεξάρτηση μεταξύ των ανθρώπων είναι μέρος της φύσης μας, η οποία σε καμία περίπτωση δεν φτιάχτηκε για να παραμένει μόνη....

      Από την άλλη μεριά, η εγγύτητα μεταξύ των ανθρώπων δεν μπορεί να είναι ωφέλιμη αν δεν υπάρχουν κάποια όρια που θα προστατεύουν την ταυτότητα και την προσωπικότητα των ατόμων από τη διάβρωση και την αλλοίωση. Ο καθένας μας πρέπει να θέτει τα σύνορα του δικού του ψυχολογικού μικρόκοσμου αφ' ενός για να προστατευτεί και αφ' ετέρου για να μην τραυματίζει τους άλλους. Η διαφύλαξη και η προάσπιση του εαυτού μας παραμένει ζωτικής σημασίας...

      Στις μέρες μας, "το πολύ κοντά" αγχώνει και φοβίζει. Αφήνοντας τον άλλον να μας καταλάβει και να μας νιώσει, αφήνουμε και τον εαυτό μας εκτεθειμένο απέναντι στη κρίση των άλλων. Η ανασφάλεια και ο φόβος της απόρριψης μας κάνουν να νιώθουμε ευάλωτοι και να κλεινόμαστε στον εαυτό μας ενώ η γενικότερη δυσπιστία μας απέναντι στους άλλους μας οδηγεί στο να κρύβουμε ένα μέρος του χαρακτήρα μας και να αποστασιοποιούμαστε. Παρόλα αυτά, συνεχίζουμε να παραπονιόμαστε ότι νιώθουμε πιο μόνοι από ποτέ και ότι δεν υπάρχουν πια αληθινές και υγιείς σχέσεις... 

      Στην πραγματικότητα, πάντα υπάρχει ένα ασφαλές πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορούν να κινηθούν δύο άνθρωποι. Μια οποιαδήποτε σχέση, για να δημιουργηθεί και να αντέξει, χρειάζεται αμοιβαίες υποχωρήσεις, δόσιμο και συμβιβασμούς. Κανείς δεν εγγυήθηκε ποτέ ότι δεν θα υπάρχουν προβλήματα, συγκρούσεις απόψεων και επιθυμιών. Όσο πιο γρήγορα συνειδητοποιήσει κανείς την αλήθεια πίσω από τις πραγματικές και όχι τις εξιδανικευμένες σχέσεις, τόσο πιο υποφερτός θα του είναι ο πόνος που αναπόφευκτα δημιουργείται. Όσο πιο καλά  γνωρίζουμε τον εαυτό μας, τόσο πιο εύκολο είναι να αποδεχτούμε το χαρακτήρα και τις επιθυμίες αλλά και να συγχωρήσουμε τα σφάλματα των άλλων. Ζυγίζοντας τα υπέρ και τα κατά της αλληλεξάρτησης, ανακαλύπτουμε ότι  το κόστος της οικειότητας αντισταθμίζει αυτό της απομόνωσης. 

      Είναι προτιμότερο να υποστείς τον πόνο από τα συναισθήματα που ένιωσες παρά τον πόνο από αυτά που δεν κατάφερες να νιώσεις...

Η γνώμη των άλλων...

      Στις μέρες μας, αν θες να δείξεις άνετος χωρίς κόπο και με άμεσα αποτελέσματα, πετάς μια ατάκα όπως: "Δεν με ενδιαφέρει καθόλου τι θα πουν οι άλλοι για μένα" ή "Τη γνώμη των άλλων την έχω παντελώς γραμμένη" και καθάρισες! Λύση δοκιμασμένη επανειλημμένα επάνω σε άπειρα θύματα τα οποία προσπαθείς να πείσεις πάση θυσία ότι είσαι "υπεράνω" με απώτερο στόχο να πείσεις και σένα μαζί...
      Η γνώμη των άλλων είναι μια έννοια που επιδέχεται πολλούς ορισμούς και κρύβει ακόμα πιο πολλούς κινδύνους αν δεν τη χειριστείς σωστά. Όπως και τα περισσότερα πράγματα σ'αυτή τη ζωή, έρχεται με δύο όψεις: την καλή και την κακή. Αν ρωτήσεις ένα τυχαίο δείγμα ανθρώπων ποια πιστεύουν οτι είναι η καλή και ποια η κακή όψη, θα εκπλαγείς από το γεγονός ότι η πλειοψηφία θεωρεί την αδιαφορία για τη γνώμη των άλλων ως καλή και την εξάρτηση σ' αυτήν ως κακή. Παράλογο, αν αναλογιστεί κανείς ότι πρόκειται για δύο ακραίες περιπτώσεις και ως γνωστόν κανένα από τα δύο άκρα σε οποιοδήποτε θέμα δεν μπορεί ποτέ να χαρακτηριστεί ως καλό... Κατανοητό, αν σκεφτείς ότι από μικρούς μας κάνανε πλύση εγκεφάλου λέγοντάς μας ότι δεν πρέπει ποτέ να μας νοιάζει τι λένε οι άλλοι, χωρίς καν να μπουν στον κόπο να μας εξηγήσουν τι ακριβώς θέλουν να πουν με αυτό... Περίεργο, αν συνειδητοποιήσεις ότι κανείς δε σκέφτηκε πως μπορεί να υπάρχει και η μέση λύση!
      Αναμφίβολα, η εξάρτηση από τη γνώμη των άλλων είναι από τα πιο καταστροφικά πράγματα που μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος στον εαυτό του. Η εκτίμηση της αξίας σου σκαμπανεβάζεται ανάλογα με το πόσο σε υπολήπτονται οι υπόλοιποι, οι επιθυμίες τους είναι και δικές σου χωρίς να το καταλάβεις και τελικά καταλήγεις να χάνεις τα πιστεύω, τις απόψεις σου και τον εαυτό σου προσπαθώντας να τους ικανοποιήσεις όλους ταυτόχρονα. Μια μαριονέτα που άγεται και φέρεται από τις διαθέσεις, καλές ή κακές, αυτών που τη χειρίζονται...

"Αν αναζητάς την επιδοκιμασία μόνο από τους άλλους, ξένοι κρατάνε την ευτυχία σου στα χέρια τους" (Κλαύδιος)

      Η αδιαφορία για τη γνώμη των άλλων μπορεί να αποδειχθεί εξίσου επικίνδυνη με την υπερβολική προσκόλληση σ' αυτήν. Η σκοπιά των άλλων είναι ιδιαίτερα σημαντική στο να μας επισημαίνει χαρακτηριστικά και πτυχές των γεγονότων που δεν μπορούμε μόνοι μας να τα αντιληφθούμε. Εάν κολλάμε μόνο στις δικές μας απόψεις, εγκλωβιζόμαστε μέσα στο μικρόκοσμο που έχουμε φτιάξει και αρνούμαστε να επικοινωνήσουμε, να συζητήσουμε, να δεχτούμε μια διαφορετική αντίληψη από τη δική μας και εν τέλει να κάνουμε μια ειλικρινή σχέση με κάποιον... Πως μπορείς να σχετιστείς με τον οποιονδήποτε αν δε σε ενδιαφέρει η γνώμη του;

      Από την εμπειρία μου, ο 1 στους 10 ανθρώπους, όταν λέει ότι δεν τον ενδιαφέρει η γνώμη των άλλων, εννοεί πως δεν τον νοιάζει η γνώμη των ατόμων εκείνων που δεν τον γνωρίζουν καλά (και πολύ καλά κάνει συμπληρώνω). Οι άλλοι 4 εννοούν πως τους ενδιαφέρουν μόνο τα καλά λόγια και οι υπόλοιποι 5 απλώς την αποφεύγουν γιατί δεν την αντέχουν...
   
      Ευτυχώς ή δυστυχώς, η αυτογνωσία δεν έρχεται μαζί με το πρωινό ξύπνημα. Είναι ένας δρόμος που χρειάζεται πολλά χρόνια για να τον διασχίσεις και τη βοήθεια κατάλληλων ανθρώπων -στενών φίλων,συγγενών κτλ- που μαζί με σένα θα βάλουν τα κομμάτια του παζλ στις σωστές θέσεις. Κανείς ποτέ δεν απέκτησε ολοκληρωμένη άποψη για τον εαυτό του στηριζόμενος αποκλειστικά σ'αυτό που πιστεύει ο ίδιος για τον εαυτό του. Υπήρξαν άνθρωποι που του είπαν την πραγματική τους γνώμη, τον στήριξαν και πίστεψαν σ 'αυτόν και άλλοι που υποκρίθηκαν, τον υπέθαλψαν και τον απέρριψαν. Από όλους όμως κάτι πήρε και κάτι έμαθε για τον εαυτό του...
     Το να αδιαφορείς εντελώς για τη γνώμη των άλλων, δεν αποτελεί από μόνο του δείγμα αυτοπεποίθησης. Δύναμη είναι να μπορείς να ακούσεις την κριτική των άλλων χωρίς να το αντιλαμβάνεσαι απαραίτητα ως επίθεση και να βελτιωθείς μέσα από αυτή. Αυτοπεποίθηση είναι να γνωρίζεις καλά τον εαυτό σου και τις δυνατότητες σου ώστε να μπορείς να γελάσεις με κάθε άστοχο σχόλιο και να μένεις ανεπηρέαστος από τα λόγια εκείνων που αποτυγχάνουν να σε καταλάβουν. Πολλοί άνθρωποι όμως δηλώνουν πως δε τους νοιάζει η άποψη των άλλων γιατί πολύ απλά δεν αντέχουν μια πιθανή απόρριψη ή μια κακή κριτική. Όλη αυτή η επιθετικότητα δεν είναι τίποτα άλλο από μια μορφή άμυνας για να προστατέψουν τους φόβους και τις ανασφάλειες τους...
     Υπάρχει ακόμα μια ιδιόμορφη κατηγορία ανθρώπων που παρουσιάζει επιλεκτική ακοή. Στα στραβά και τα ανάποδα κλείνουν τα αυτιά και κάνουν πως δεν ακούνε τίποτα ενώ στα καλά λόγια και τους επαίνους ξαφνικά τους ενδιαφέρει και ακούνε τα πάντα με τη παραμικρή λεπτομέρεια. Όταν κάνουν λάθη ή αποτυγχάνουν, δηλώνουν πως δε τους νοιάζει τίποτα και κανείς αλλά όταν κάνουν κάτι με επιτυχία αμέσως επιζητούν το μπράβο και το χειροκρότημα. Σε περίπτωση που οι υπόλοιποι διαφωνούν μαζί τους, γίνονται ξεροκέφαλοι και εμμένουν μόνο στα δικά τους ενώ αν οι άλλοι συμφωνούν, αμέσως αναζητούν την ένθερμη υποστήριξη τους. Αφήνουν να εννοηθεί πως απαξιούν εντελώς για τους άλλους ενώ παράλληλα προσπαθούν τόσο πολύ για να είναι πάντα στο επίκεντρο... Μακράν η πιο βολική αντιμετώπιση από όλες...
   
     Ο εαυτός μας αποτελείται από αυτό που πραγματικά είμαστε, αυτό που πιστεύουμε ότι είμαστε και αυτό που πιστεύουν οι άλλοι για εμάς. Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την εικόνα μας στους άλλους αφού αποτελεί κομμάτι του εαυτού μας  αλλά ούτε και να αφεθούμε ολοκληρωτικά σ' αυτήν αφού είναι μόνο ένα μικρό μέρος αυτού που είμαστε. (Schopenhauer)

      Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει κανένας που να αδιαφορεί πραγματικά για τη γνώμη των άλλων γιατί όλοι λίγο ή πολύ έχουμε μια έμφυτη ανάγκη επιβεβαίωσης και αποδοχής από τους άλλους. Αυτό που μένει να κάνουμε είναι να βρούμε την κατάλληλη ισορροπία ανάμεσα στα δύο άκρα και να βάλουμε στη ζωή μας τους ανθρώπους εκείνους των οποίων η γνώμη είναι αληθινή, αξίζει και μετράει για μας χωρίς ποτέ να σταματήσουμε να ακούμε τη φωνή μέσα μας...