Το δίλημμα του σκαντζόχοιρου (erinaceus europaeus), γνωστό και ως δίλημμα του ακανθόχοιρου, έχει χρησιμοποιηθεί πολλές φορές ως παράδειγμα από τον Freud και τον Schoppenhauer για να εξηγήσουν τι μπορεί να συμβεί κατά τη δημιουργία και την ανάπτυξη μιας διαπροσωπικής σχέσης και ποιες μπορεί να είναι οι πιθανές συνέπειες και για τις δύο πλευρές.
Το παράδειγμα έχει ως εξής:
" Δύο σκαντζόχοιροι στέκονταν σε απόσταση ο ένας από τον άλλο, τρέμοντας από το κρύο. Σκέφτηκαν και οι δυο πως αν πλησιάσουν πιο κοντά, θα επωφεληθεί ο ένας από τη ζεστασιά του άλλου. Έτσι γεφύρωσαν την απόσταση και κουλουριάστηκαν μαζί. Αρχικά, η ζεστασιά ήταν εκστατική και ένιωθαν ενθουσιασμένοι που αποφάσισαν να ενωθούν. Τότε ήταν που ο καθένας άρχισε να αισθάνεται την διεκδικητική παρουσία του άλλου που έσπρωχνε με τα αγκάθια του για να βρει το χώρο του. Αλλά θεώρησαν πως μερικά τσιμπήματα ήταν άξια θυσία αν μπορούσαν να έχουν την πολυπόθητη θερμότητα του σώματος...
Αγνοώντας τις συνέπειες, έρχονταν ακόμη πιο κοντά και αυτή τη φορά, ο πόνος αποδείχθηκε τόσο μεγάλος, που χωρίστηκαν βίαια. Μετά από αυτό, η μεταξύ τους απόσταση μεγάλωσε. Για άλλη μια φορά, ήταν έξω στο κρύο, αλλά όπως και οι περισσότεροι από εμάς, χρειάζονταν να μάθουν το μάθημα με το δύσκολο τρόπο, να υποστούν τις συνέπειες των βεβιασμένων αποφάσεων για τον εαυτό τους, πριν συνειδητοποιήσουν τη πραγματικότητα. Θα μπορούσαν πάλι να έρθουν αρκετά κοντά αλλά όχι τόσο πολύ. Με αυτόν τον τρόπο, θα μπορούσαν να επωφεληθούν από τη ζεστασιά που φέρουν χωρίς πληγώνει ο ένας τον άλλον."
Το παράδειγμα αυτό δείχνει ότι δεν μπορεί να υπάρξει οικειότητα χωρίς αμφίδρομη φθορά και αποτελεί μια αναλογία των προκλήσεων που θέτει η σταδιακή συναισθηματική σύνδεση μεταξύ των ατόμων. Όσο πιο κοντά έρχονται, μαθαίνοντας περισσότερο ο ένας τον άλλο και απολαμβάνοντας τη συντροφικότητα, τόσο πιο πολύ αυξάνονται οι πιθανότητες να πληγωθούν αλλά και να πληγώσουν. Αν πάλι αποφασίσουν να απομακρυνθούν, τότε έχουν να αντιμετωπίσουν το πόνο της μοναξιάς. Υπάρχει άραγε μια σωστή απόσταση ανάμεσα στα δύο άκρα; Μια ασφαλής αναλογία μεταξύ μοναξιάς και πόνου;
Στην καρδιά του καθενός από εμάς υπάρχει η ανάγκη για κατανόηση,τρυφερότητα και κοινωνικότητα. Η συμμετοχή μας σε ομάδες, η ανάπτυξη φιλικών και άλλων σχέσεων μας επιτρέπουν να ταυτιζόμαστε με άλλους, να αισθανόμαστε ότι ανήκουμε κάπου, να μοιραζόμαστε ιδέες και απόψεις και να πετυχαίνουμε στόχους που μόνοι μας δεν θα μπορούσαμε. Η αλληλεξάρτηση μεταξύ των ανθρώπων είναι μέρος της φύσης μας, η οποία σε καμία περίπτωση δεν φτιάχτηκε για να παραμένει μόνη....
Από την άλλη μεριά, η εγγύτητα μεταξύ των ανθρώπων δεν μπορεί να είναι ωφέλιμη αν δεν υπάρχουν κάποια όρια που θα προστατεύουν την ταυτότητα και την προσωπικότητα των ατόμων από τη διάβρωση και την αλλοίωση. Ο καθένας μας πρέπει να θέτει τα σύνορα του δικού του ψυχολογικού μικρόκοσμου αφ' ενός για να προστατευτεί και αφ' ετέρου για να μην τραυματίζει τους άλλους. Η διαφύλαξη και η προάσπιση του εαυτού μας παραμένει ζωτικής σημασίας...
Στις μέρες μας, "το πολύ κοντά" αγχώνει και φοβίζει. Αφήνοντας τον άλλον να μας καταλάβει και να μας νιώσει, αφήνουμε και τον εαυτό μας εκτεθειμένο απέναντι στη κρίση των άλλων. Η ανασφάλεια και ο φόβος της απόρριψης μας κάνουν να νιώθουμε ευάλωτοι και να κλεινόμαστε στον εαυτό μας ενώ η γενικότερη δυσπιστία μας απέναντι στους άλλους μας οδηγεί στο να κρύβουμε ένα μέρος του χαρακτήρα μας και να αποστασιοποιούμαστε. Παρόλα αυτά, συνεχίζουμε να παραπονιόμαστε ότι νιώθουμε πιο μόνοι από ποτέ και ότι δεν υπάρχουν πια αληθινές και υγιείς σχέσεις...
Στην πραγματικότητα, πάντα υπάρχει ένα ασφαλές πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορούν να κινηθούν δύο άνθρωποι. Μια οποιαδήποτε σχέση, για να δημιουργηθεί και να αντέξει, χρειάζεται αμοιβαίες υποχωρήσεις, δόσιμο και συμβιβασμούς. Κανείς δεν εγγυήθηκε ποτέ ότι δεν θα υπάρχουν προβλήματα, συγκρούσεις απόψεων και επιθυμιών. Όσο πιο γρήγορα συνειδητοποιήσει κανείς την αλήθεια πίσω από τις πραγματικές και όχι τις εξιδανικευμένες σχέσεις, τόσο πιο υποφερτός θα του είναι ο πόνος που αναπόφευκτα δημιουργείται. Όσο πιο καλά γνωρίζουμε τον εαυτό μας, τόσο πιο εύκολο είναι να αποδεχτούμε το χαρακτήρα και τις επιθυμίες αλλά και να συγχωρήσουμε τα σφάλματα των άλλων. Ζυγίζοντας τα υπέρ και τα κατά της αλληλεξάρτησης, ανακαλύπτουμε ότι το κόστος της οικειότητας αντισταθμίζει αυτό της απομόνωσης.
Είναι προτιμότερο να υποστείς τον πόνο από τα συναισθήματα που ένιωσες παρά τον πόνο από αυτά που δεν κατάφερες να νιώσεις...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου